Na današnji dan, pre 113 godina, umro je dr Milovan Spasić, zaslužni Levčanin po kome naša bibliteka u Rekovcu nosi ime.
Iako se radi o godišnjici smrti, želimo da na današnji dan podelimo sa vama jednu novinu, koja se tiče rođenja dr Milovana Spasića. Ovaj znameniti Rekovčanin je još 1901. godine sastavio svoju autobiografiju, koju je predao svom sinu Dušanu, uz zaveštanje da je nakon njegove smrti štampa i podeli rođacima i prijateljima. Ta njegova namera se nije odmah ostvarila. Nakon smrti dr Milovana Spasića 1908. godine, rukopis je dugo bio zaturen, sve dok ga njegov unuk Ivan nije pronašao među očevim stvarima i 1944. godine predao Srpskom poljoprivrednom društvu. Ratne okolnosti su sprečile objavljivanje ove autobiografije, pa je rukopis ostao zaturen u pisaćem stolu trgovinskog preduzeća „Nova brazda“ sve do 1962. godine, kada je pronađen i predat Državnom arhivu NR Srbije. Original se danas čuva u Istorijskom arhivu grada Beograda, a javnosti je u potpunosti predočen tek u časopisu Mešovita građa br. 39 iz 2018. godine, 117 godina nakon nastanka.
Objavljivanje ovog spisa je upotpunilo neke podatke vezane za život ovog Rekovčanina, koji do sada nisu bili dovoljno poznati. U uvodnom delu autobiografije dr Milovan Spasić govori o tome kako se njegov deda Spasa doselio iz Toplice u Kraljevo, pa je nakon toga prešao preko Morave i naselio se u Levču, u selu Rekovac. Od velikog značaja nam je bio nastavak teksta. Tu se navodi da je Spasićev deda „kuću načinio izvan sela pod planinom Papatir nazvanom, u jednom gloždaku, gdi se nalazio dobar izvor vode za piće“. U svojoj autobiografiji zapisuje da je njegov otac, rekovački knez Ivan, napravio novu kuću u samom selu, u koju se uselio 1819. godine radi lakšeg obavljanja dužnosti. S obzirom da je dr Milovan Spasić rođen 1818. godine, sasvim je izvesno da je rođen u staroj kući, izvan naselja, dok je njegov otac još uvek živeo u zajednici sa svojom braćom.
Prateći ove autobiografske podatke, pronađena je okvirna lokacija na kojoj se nalazila rodna kuća dr Milovana Spasića. Odlaskom u današnju „Spasicku malu“ i obavljanjem razgovora sa stanovništvom tog dela Rekovca, saznali smo da postoji samo jedan izvor pijaće vode u tom kraju, koji služi lokalnom stanovništvu generacijama (na osnovu izjave jednog meštanina, izvor je star 200 godina). Izvor je danas modifikovan, ozidan i nalazi se u dvorištu Branka Spasića, u podnožju brda Papatir. Vlasnici nemaju podatke o postajanju mnogo starijih građevina na tom mestu, ali se pored izvora danas nalaze temelji starijeg objekta (verovatno iz prve polovine 20. veka), koji je mogao biti podignut na temeljima Spasićeve rodne kuće ili bar na istom mestu, nakon uklanjanja ostataka starijih zgrada.
Grobno mesto dr Milovana Spasića se nalazi na Novom groblju u Beogradu, a od ove godine se možemo pohvaliti i činjenicom da znamo i okvirnu lokaciju mesta njegovog rođenja. Samim tim, mesto rođenja prvog srpskog doktora filozofije, prvog bibliotekara Narodne biblioteke Srbije, pedagoga, pionira organizovane poljoprivrede u Srbiji, osnivača časopisa „Težak“, redovnog člana Društva srpske slovesnosti, Srpskog učenog društva, počasnog člana Srpske kraljevske akademije, nosioca ordena Sv. Save prvog stepena, Takovskog oredena drugog stepena i ordena Miloša Velikog, a po svemu sudeći i osobe zaslužne za nastanak i prvu organizaciju Narodnog muzeja u Beogradu, zaslužuje da u nekom narednom periodu dobije i vidno spomen obeležje.
U PRILOGU VAM DONOSIMO FOTOGRAFIJE IZVORA PODNO POPATIRA I MESTA NA KOME SE NALAZILA RODNA KUĆA DR MILOVANA SPASIĆA. ZAHVALjUJEMO SE VLASNIKU BRANKU SPASIĆU NA DOZVOLI I SAGLASNOSTI.
Priredio ALEKSANDAR RISTIĆ